Systemy wydmowe nie przyciągają tyle uwagi, co same plaże, ale w kontekście zmian klimatycznych są one niezwykle istotne jako główne czynniki chroniące wybrzeża przed ekstremalnymi zjawiskami.
Wydmy nadmorskie to coś więcej niż zwykłe kupki piasku, które gromadzą się w górnej części plaży, skąd docierają najwyższe przypływy, i po których chodziliśmy, a nawet jeździliśmy na desce z piaskiem, jeśli ich wielkość na to pozwalała. Systemy te mają ogromne znaczenie w globalnym kontekście wybrzeży.
Najpierw jednak przyjrzyjmy się z czego są wykonane i jak powstają. Wydmy składają się z tych samych osadów, które znajdują się na plażach, do których należą, gdzie wiatr jest w stanie przetransportować je na duże odległości, powodując ich odkładanie i gromadzenie w celu utworzenia wydm. Osadami tymi mogą być piaski lub ziarna pochodzenia wapiennego, produkt erozji skorup mięczaków morskich. Ich wielkość może sięgać od metrów do setek metrów, a wiek – do tysięcy lat. Poznaj ruchome wydmy w Łebie.
Funkcje wydm nadmorskich
Choć nie mówi się o nich tak dużo jak o samych plażach, wydmy pełnią podstawowe funkcje w obszarach nadmorskich, z których podstawową jest ochrona przed ekstremalnymi zjawiskami falowymi. Wydmy służą jako bariera ochronna, spowalniająca postęp ekstremalnych fal i zapobiegająca zalewaniu wybrzeża.
Inne funkcje tych systemów to gromadzenie osadów, które służą jako rezerwa do zasilania plaż po zdarzeniach erozyjnych, filtrowanie wody i zasilanie wód gruntowych oraz umożliwienie rozwoju fauny i flory przystosowanej do warunków glebowych o wysokiej zawartości soli rozpuszczalnych, co jest charakterystyczne dla tych środowisk.
Wydmy odgrywają ważną rolę w ochronie przed ekstremalnymi zjawiskami falowymi, które są coraz częstsze w kontekście zmian klimatycznych, z którymi mamy do czynienia. Wydmy mają również duże walory krajobrazowe, co jest niewątpliwie wielką atrakcją dodającą uroku linii brzegowej.
Zagrożenia i środki ochrony
Ponieważ są to systemy dynamiczne, które są modyfikowane przez wiatr, wszelkie zmiany lub interakcje z nimi mogą spowodować szkody, w niektórych przypadkach nawet nieodwracalne.
Z jednej strony mamy do czynienia ze szkodami wyrządzonymi nieświadomie lub przez niewiedzę, jak np. niekontrolowany ruch pieszy na wydmach i ich roślinności. Może to prowadzić do śmierci gatunków, których wzrost jest bardzo powolny i trudny do odtworzenia. Można tego uniknąć tworząc wytyczone dojścia lub szlaki o ustalonych trasach. Z drugiej strony mamy do czynienia ze szkodami spowodowanymi złymi praktykami, takimi jak wydobycie kruszywa w celu wykorzystania go w budownictwie lub wyścigi pojazdów silnikowych, które nie tylko zabijają florę, ale także szkodzą ptakom poprzez powodowany przez nie hałas.
